سیاست های دینی و فرهنگ مردمی در ایران: تحلیل گفتمان انتقادی برنامه های توسعه (۸۸-۱۳۶۸)

نویسندگان

سید محمود نجاتی حسینی

استادیار و دکترای جامعه شناسی و فلسفه سیاسی

چکیده

در زیست جهان فرهنگی معاصر پیوند میان دو مقوله اثرگذار، «قدرت و فرهنگ»، بیش از پیش خود را در قالب و شکل بندی اجتماعی سیاسی سیاست فرهنگی (گفتمان) و سیاست گذاری فرهنگی (راهبرد و کردار ایدئولوژیک) نشان داده است. پیامد کارکردی این سیاست ها در مجموع چیزی جز تعیین معنای زیست اجتماعی و کنش های روزمره، بازنمایی فرهنگی و مشروعیت بخشیدن به فرهنگ زندگی روزمره و نهایتاً انتظام بخشیدن به اندیشه و کردارهای فرهنگی نیست. در این میان دست کم ما شاهد ایجاد پررنگ حوزه دیگری از این سیاست های فرهنگی هستیم که حلقه محوری آن را دین تشکیل می دهد؛ منظور سیاست (های) فرهنگی دینیاست کهشکل بندی اجتماعی را با محتوای فرهنگ دینی، سیاست دینی، سیاست گذاری فرهنگ دینی و سیاست گذاری دینی در فرهنگ پدید آورده اند. به این معنا سیاست (های) فرهنگی دینی، به ویژه در جوامع حساس تر به فرهنگ دینی و دارای رژیم های سیاسی با جهت گیری فرهنگ دینی (از جمله ایران معاصر)، با سوژه گفتمانی سروکار دارند که می توان آن را فرهنگ مردمی (مردم پسند) دانست. از این منظر مسئله این است که در سیاست گذاری دینی برای فرهنگ مردمی ایران: 1. کدام سیاست های گفتمانی محوریت یافته اند؟ 2. به کدام سوژه های گفتمانی در این سیاست ها بیشتر ارجاع شده است؟ 3. غایت گفتمانی محوری در این سیاست ها برای سوژه ها چیست؟ در مقاله حاضر پرسش های این مسئله در دل چارچوب نظری خاص، سیاست های دینی هویت- مقاومت فرهنگی، و روش متناسب با آن، تحلیل گفتمان انتقادی، پاسخ داده شده اند.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

سیاست های دینی و فرهنگ مردمی در ایران: تحلیل گفتمان انتقادی برنامه های توسعه (88-1368)

در زیست جهان فرهنگی معاصر پیوند میان دو مقوله اثرگذار، «قدرت و فرهنگ»، بیش از پیش خود را در قالب و شکل بندی اجتماعی سیاسی سیاست فرهنگی (گفتمان) و سیاست گذاری فرهنگی (راهبرد و کردار ایدئولوژیک) نشان داده است. پیامد کارکردی این سیاست ها در مجموع چیزی جز تعیین معنای زیست اجتماعی و کنش های روزمره، بازنمایی فرهنگی و مشروعیت بخشیدن به فرهنگ زندگی روزمره و نهایتاً انتظام بخشیدن به اندیشه و کردارهای فره...

متن کامل

پسا توسعه گرایی و بازنمایی های انتقادی از گفتمان توسعه؛ رویکردی مردمی

نقد پایه های ایدئولوژیک - هژمونیک توسعه بر مبنای مدرنیسم و رویکردهای آن ، باعث شکل گیری جریانی تحلیلی و ضد توسعه شد، که از آن به عنوان پسا توسعه نام برده می شود. در چند دهه اخیر جهت دهی سیاسی و اقتصادی به توسعه همراه با رویکرد نخبه گرایانه آن، باعث شکل گیری گفتمان پسا توسعه شده است. گفتمان پسا توسعه در اشکال جدیدش با تاکید بر رویکرد اجتماعی و مردم گرایانه  توسعه ، پایه ها ی فرهنگی، اقتصادی، فلس...

متن کامل

پسا توسعه گرایی و بازنمایی های انتقادی از گفتمان توسعه؛ رویکردی مردمی

نقد پایه های ایدئولوژیک - هژمونیک توسعه بر مبنای مدرنیسم و رویکردهای آن ، باعث شکل گیری جریانی تحلیلی و ضد توسعه شد، که از آن به عنوان پسا توسعه نام برده می شود. در چند دهه اخیر جهت دهی سیاسی و اقتصادی به توسعه همراه با رویکرد نخبه گرایانه آن، باعث شکل گیری گفتمان پسا توسعه شده است. گفتمان پسا توسعه در اشکال جدیدش با تاکید بر رویکرد اجتماعی و مردم گرایانه  توسعه ، پایه ها ی فرهنگی، اقتصادی، فلس...

متن کامل

عدالت اسلامی و گفتمان انتقادی در سیاست خارجی ایران

اندیشه سیاسی اسلام که ساختار تئوریک نظام سیاسی ایران را صورت بندی می نماید متأثر از ارزش های توحیدی وجهان شمولی اسلام ومدعی صورت بندی وشیوه سازماندهی خاصی برای دست یابی به اهدافی متعالی است.از مهم ترین این ارزش ها اصل عدالت را باید نام برد که خداوند هدف از بعثت پیامبران (لیقوم الناس باالقسط)و تمامی انسان ها بویژه اهل ایمان برپاداشتن عدل و قسط اعلام می دارد.جمهوری اسلامی ایران دراصول متعدد قانون...

متن کامل

دولت رانتیر و سیاست گذاری توسعه: تحلیل موانع توسعه اقتصاد ملی در ایران (۱۳۶۸- ۱۳۸۴)

موضوع این مقاله، بررسی و تحلیل موانع توسعه اقتصاد ملی- به عنوان یکی از ابعاد توسعه- در ایران در بازه زمانی برنامه­های اول، دوم و سوم توسعه است. پس از بیان مسئله تحقیق و اثبات آن، راه حل نظری مسئله از طریق ارزیابی انتقادی مفاهیم نظری موجود و درنهایت ساخت دستگاه نظریه ترکیبی- که محصول تلفیق سه نظریه لفت ویچ، نظریه دولت رانتیر و نظریه جامعه کوتاه مدت کاتوزیان است- بیان می­شود. پس از تعریف عملیاتی ...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
دین و ارتباطات

جلد ۱۴، شماره ۳۲، صفحات ۴۷-۷۷

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023